Rapport IPCC vraagt om actie, en wel nu.

Dinsdag 10 augustus was het dan zover, de langverwachte publicatie van het IPCC-rapport met een aantal harde conclusies. Het is zeker dat de menselijke invloed de atmosfeer, oceaan en het land heeft verwarmd (zie figuur 1). De snelheid waarmee het klimaat nu verandert, is niet eerder voorgekomen in de afgelopen eeuwen tot zelfs duizenden jaren.

De extreme weersomstandigheden, zoals de hevige regenval in Limburg en de windhoos in Leersum, gaan vaker voorkomen. Daarnaast dreigen een groot deel van de effecten van de klimaatverandering onomkeerbaar te zijn voor eeuwen tot millennia, met namen de veranderingen in de oceaan, ijskappen en het mondiale zeeniveau (IPCC-rapport, 2021).

Figuur 1: Stijging van de temperatuur over de afgelopen jaren. Uitgesplitst naar impact van de mens en van de natuur zelf. (Bron: IPCC-rapport 2021)

Lang werd er gewacht op het nieuwe rapport van het klimaatpanel van de Verenigde Naties. Verschillende wetenschappers uit 66 landen hebben jaren onderzoek gedaan naar de verandering van het klimaat door menselijk toedoen. Er is steeds meer kennis over de klimaatverandering waardoor de oorzaken en effecten beter te begrijpen en in te schatten zijn. Het rapport dient als basis voor de klimaataanpak over de hele wereld.  

Grote impact wereldwijd 

De klimaatveranderingen laten geen regio onberoerd. Overal ter wereld zullen de effecten te zien zijn. Van hevige regenval en extreme droogte tot tropische cyclonen.

Steeds snellere stijging temperatuur

De temperatuur blijft stijgen tot tenminste halverwege deze eeuw. Wanneer de uitstoot van CO2 en andere broeikasgassen niet sterk wordt terug gedrongen, zal de opwarming van 1,5 °C  tot 2 °C met zekerheid worden overschreden in de 21e eeuw (zie figuur 2).

Figuur 2: Temperatuurstijging met verschillende scenario’s m.b.t. emissie-uitstoot. (Bron: Volkskrant, IPCC-rapport 2021)

Alle regio’s in de wereld krijgen te maken met de impact van deze temperatuurstijging. Hoe harder de temperatuur stijgt, hoe sterker en duidelijker het klimaateffect wereldwijd te zien en voelen is. De impact van de verschillende scenario’s in temperatuurstijgingen op de wereld heeft het IPCC samengevat in een aantal afbeeldingen (zie figuur 3). Met elke graad temperatuurstijging worden de regionale veranderingen in temperatuur, neerslag en bodemvocht groter.

 Figuur 3: Effect van verschillende scenario’s in temperatuurstijging voor de verschillende regio’s wereldwijd. (Bron: IPCC-rapport, 2021)

Stijging van de zeespiegel

Een gevolg van de hogere temperaturen is de stijging van de zeespiegel. Afgelopen jaren is de zeespiegel een stuk sneller gestegen in vergelijking met periodes ervoor. Tussen 2006 en 2018 steeg het zeeniveau met 3,7 millimeter per jaar steeg, in de periode 1901 – 1971 was dit nog 1,3 millimeter per jaar was. Dit is bijna een drie keer zo snelle stijging. (IPCC-rapport, 2021)

Smeltende gletsjers en ijskappen en de thermische uitzetting van de oceaan, het water is warmer, zorgen voor deze stijging. Het is aannemelijk dat de zeespiegel verder gaat stijgen in de komende jaren, zelfs wanneer de uitstoot van CO2 en andere broeikasgassen tot een minimum worden beperkt. De verwachting tot het jaar 2100 is 0,32-0,62 m stijging bij het gunstige scenario met lage emissie-uitstoot, tot 0.63-1.01 m stijging bij een hoge emissie-uitstoot (zie figuur 3). Dit is extra zorgwekkend voor een land als Nederland die grotendeels onder de zeespiegel ligt.

Figuur 4: Stijging zeespiegel met verschillende scenario’s m.b.t. emissie-uitstoot. (Bron: Volkskrant, IPCC-rapport, 2021)

Impact Nederland 

Ook in Nederland zijn er grote zorgen over het vernietigende rapport van de IPCC. Door de stijging van de temperatuur worden extreme weersomstandigheden, zoals de hevige regenval in Limburg, extremer. Elke graad stijging in temperatuur heeft tot gevolg dat er 10 tot 15% meer regen valt tijdens hevige regenbuien. Daarnaast is de stijging van de zeespiegel een serieuze dreiging. Ruim 30 procent van Nederland ligt onder de zeespiegel en 60 procent is kwetsbaar voor overstromingen. 

Nederland moet zich dus goed voorbereiden op deze klimaatveranderingen. Denk aan het versterken van de duinen en dijken, maar ook meer ruimte voor het water wanneer het met bakken uit de hemel komt zoals afgelopen maand in Limburg. Aan de andere kant is het noodzakelijk om dit water op te slaan om periodes van extreme droogte te overbruggen. 

Niet alleen klimaatadaptatie, pak ook de oorzaak aan   

Naast het wapenen tegen de genoemde klimaatveranderingen, is het belangrijk om de oorzaak van deze veranderingen aan te pakken. De noodklok luidt. Het is niet meer een kwestie van morgen of overmorgen. De uitstoot van broeikasgassen moet verder worden teruggedrongen en wel nu.  

Dit rapport dient wereldwijd als input voor het maken van beleid op het gebied van klimaat. De overheid moet sturing gaan geven aan de industrieën om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en burgers stimuleren om voor duurzame oplossingen te kiezen. Alleen zo kunnen we de uitstoot van broeikasgassen terugdringen. 

Klimaatakkoord Parijs 

Er is haast bij om de doelstellingen van het Klimaatakkoord uit Parijs te halen. In dit akkoord is door 195 landen afgesproken dat de opwarming ruim binnen de 2 graden moet blijven, en zo mogelijk 1,5 graden Celsius. Dit is haalbaar, volgens het IPCC-rapport, maar dan moet de uitstoot van CO2 en broeikasgassen in de komende jaren echt gaan dalen en binnen tientallen jaren de nul bereiken.  

Wat kun je zelf doen? 

Iedereen kan een bijdrage leveren aan het verminderen van de uitstoot van CO2 en broeikasgassen. Denk aan het vaker reizen met het OV in plaats van het vliegtuig of de auto, het verminderen van je vleesconsumptie en het verduurzamen van je woning. Wanneer ieder persoon zijn of haar gewoontes iets aanpast, heeft dat samen een groot effect. Milieu Centraal heeft een overzicht gemaakt van (kleine) aanpassingen in je dagelijkse leven en de impact op jouw CO2-voetafdruk (zie figuur 5).

Figuur 5: Impact veranderingen in gedrag om je CO2-uitstoot terug te brengen. (Bron: Milieu Centraal)

Verklein je CO2-voetafdruk met eenmalige aanpassingen  

Naast de aanpassingen in je dagelijks leven, kun je ook elke dag je CO2-uitstoot verkleinen door eenmalige aanpassingen. 

1. Isoleer het dak van je woning zodat er minder warmte verloren gaat. 

2. Laat je spouwmuur isoleren en laat zo minder warmte ontsnappen. 

3. Ga voor HR++ glas. 

4. Kies voor zonnepanelen om zo je eigen energie op te wekken 

5. Isoleer de vloer van je woning zodat er geen warmte verdwijnt via de grond 

6. Onderzoek de mogelijkheden voor een (hybride) warmtepomp en verwarm je huis elektrisch. 

7. Neem een zonneboiler voor het warme water. 

8. Kies voor energiezuinige apparaten met een label A+ of hoger. 

9. Vervang al je lampen door ledlampen. 

10. Kies voor een groene stroom uit Nederland. 

Met deze eenmalige aanpassingen verminder je je CO2-uitstoot. Powerly helpt je met bepalen van welke aanpassingen jij kan doen, rekening houdend met je wensen, budget en woonsituatie. Maak een afspraak met onze energie-adviseur of neem direct contact op.  

Rol van de Overheid

Daarnaast ligt er een verantwoordelijkheid bij de Overheid. De Overheid moet consumenten gaan stimuleren om energiezuinige en duurzame beslissingen te maken. Aan de ene kant is dit het aanbieden van goedkopere duurzame alternatieven, aan de andere kant door minder duurzame producten sterker te belasten. Dit werkt alleen als er betaalbare alternatieven beschikbaar zijn.

Daarnaast moeten bedrijven gestimuleerd worden om hun CO2-voetafdruk te verminderen en er moeten consequenties komen wanneer bedrijven dit niet nakomen. Ook grote bedrijven zijn in staat om hun CO2-uitstoot te verlagen zolang er maar genoeg druk opstaat.

De situatie is zorgwekkend, maar het is NOG niet te laat 

Dat het niet verder kan gaan zoals het nu gaat, is duidelijk. Maar het is nog niet te laat. Wanneer we nu in actie komen, kunnen we de klimaatveranderingen beperken en grote rampen voorkomen. Sommige klimaatveranderingen zijn nu al onomkeerbaar. Laten we ervoor zorgen dat dit niet meer wordt. Praat met mensen om je heen over de impact van de klimaatveranderingen, uit je zorgen en deel de kleine aanpassingen die jij in je dagelijks leven toepast om je CO2-voetafdruk te verkleinen. Hoe meer mensen zich bewust worden van deze gevolgen, hoe meer de urgentie wordt gevoeld en hoe sneller er actie komt. En dat is wat de aarde nodig heeft, actie.